Toen ik in september met mijn vrouw (jawel, Lieselotte en ik zijn getrouwd) op huwelijksreis was in Amsterdam, moesten we als boekenliefhebbers natuurlijk een bezoekje brengen aan de Athenaeum Boekhandel. Een prachtige winkel met veel hoekjes en kamertjes, maar vooral heel veel boeken. Lieselotte wees me daar op de historische roman De ommegang van Jan van Aken. Echt een boek voor mij: als ik fictie lees, lees ik het liefst historische verhalen.

Wanneer je andere recensies over De ommegang leest, vind je vaak de vergelijking met Umberto Eco terug, en dan met name met Baudolino, dat over een gelijkaardige omzwerving verhaalt. Alhoewel me dit een prachtig compliment lijkt voor een schrijver, weet ik niet of Van Aken er blij mee is dat dit boek altijd aan Eco gespiegeld wordt. Ik doe dus mijn best om het boek in zijn eigen waarde te beoordelen.

Kort samengevat gaat De ommegang over Isidoor Van Rillington, een vondeling die aan het eind van de 14^de eeuw wordt grootgebracht in een Engels klooster. Al spoedig begint hij aan een reis over de tot dan toe bekende wereld om zijn grote droom waar te maken: bouwmeester worden. Isidoor blijkt over een fenomenaal geheugen te beschikken, dat hem toelaat alle boeken die hij leest volledig te memoriseren, zodat hij met groot gemak zijn studies in de Artes en in de geneeskunde kan voltooien. Zijn grote droom is moeilijker waar te maken, omdat het bouwmeesterschap enkel is weggelegd voor hen die tot het gilde van de metselaars en steenhouwers behoren (niet gemakkelijk als vreemdeling), of voor bisschoppen die opdracht geven tot het bouwen van kathedralen (voor Isidoor, die hoegenaamd niet in geloof geïnteresseerd is, ook niet evident). Al gauw wordt duidelijk dat Isidoor leeft en onderneemt in functie van zijn eigen dromen, en daarbij durft hij al eens opportunistische en zelfzuchtige beslissingen te nemen.

Van Aken schildert prachtige taferelen uit het leven van Isidoor. De schrijver is er zeker in geslaagd een levendige beschrijving te geven van het leven rond 1400, een woelige tijd die vooral gekenmerkt wordt door kettervervolgingen en een kerk die dreigt uiteen te vallen met op dat moment wel drie pausen. Ook het leven van de gewonere mens wordt op een rijke manier beschreven. Daarbij doorspekt Van Aken het geheel met tal van wetenswaardigheden.

Het boek is gestructureerd volgens de belangrijke periodes in de omzwervingen van Isidoor. Aanvankelijk volgen we twee verhaallijnen die kunstig door elkaar geweven zijn, de ene iets uitgebreider over een jongere Isidoor, de andere over Isidoors weg naar Konstanz om het concilie bij te wonen. Deze afwisseling maakt dat het boek niet vervalt in een langdradige kroniek. Maar eenmaal aangekomen in Konstanz blijven we daar plakken en loopt het verhaal in een enkele lijn door.

Ondanks de heel aangename schrijfstijl en het knap geconstrueerde verhaal – ook al was het niet altijd even geloofwaardig – was ik als lezer erg teleurgesteld in het laatste deel van het boek. Het hele boek is een grote aanloop naar een grandioze ontknoping, maar uiteindelijk volgt een grandioze anticlimax. Achteraf gezien vermoed ik dat van Aken de ruim 600 pagina’s wel genoeg vond, en besloot de – toch schijnbaar veelbelovende – verhaallijnen in een keer door te knippen. Ik had het gevoel dat er meer in had gezeten om het verhaal “af” te maken, en ondanks de omvang van het boek was ik het lezen zeker nog niet moe.

Al bij al doet dit mij besluiten tot een score van 3 sterren. Voor de fan van historische fictie zeker een aanrader, maar wel met het risico dat je voor de ontknoping op je honger blijft zitten.

De ommegang|Jan van Aken| Uitgeverij Querido | ***/***** | Recensie-exemplaar