Afgelopen donderdag 29 maart stond volledig in het teken van één instrument: de piano. Sinds enkele jaren is het traditie om op de 88ste dag van het jaar dit instrument met 88 toetsen te vieren. Bram en ik gingen naar twee concerten in het CCHA/Cultuurcentrum Hasselt. Hieronder lees je onze recensie (al heeft Bram het merendeel van het werk gedaan) van deze concerten en als bonus stelden we ook de playlist EveryDayPianoDay samen.
Ligconcert “Canto Ostinato” met Jeroen & Sandra Van Veen ★★★★☆
Denk je bij minimalistische repetitieve klassieke muziek ook eerder aan Reich, Glass, of Adams? Dan moet je vanaf nu Simeon Ten Holt ook aan dit lijstje toevoegen. Hoewel ze in Nederland al even met Canto Ostinato van Ten Holt op tour zijn, speelden ze dit programma afgelopen vrijdag voor de eerste maal in België.
Voor degenen die het concept van een ligconcert nog niet kennen: je kunt het je voorstellen als kamperen voor muziekliefhebbers. De twee piano’s staan in het midden en daarrond mogen de concertgangers een ligplaatsje uitzoeken.
Toen we aankwamen zagen we tot onze grote verbazing dat sommige concertgangers zelfs hun luchtmatras hadden meegebracht. Zelf zijn we niet zo’n kampeerfanaten, dus moesten we het met twee lagen dekentjes en een kussentje doen. Je zag duidelijk een lichte frustratie op het gezicht van die ene persoon die alleen de moeite had gedaan om een enkel zitkussen van het tuinstel mee te brengen.
Een van de manieren om het ligconcert te beleven is je mee te laten voeren in een meditatieve toestand. We vonden het in het begin allebei moeilijk om het bewustzijn van de omgeving los te laten, omdat je snel afgeleid wordt door alles wat er om je heen gebeurt (lees: buren die nog vijf keer draaien voor ze een comfortabele positie gevonden hebben), maar na ongeveer een half uur werd het merkbaar rustiger in de zaal en kon Bram zijn gedachten laten afdwalen. Ik sloot mijn ogen en kwam in een toestand tussen slaap en wakker zijn.
Desalniettemin blijf je steeds heel bewust van de muziek, die dan wel repetitief is, maar toch duidelijk een heel spectrum aan sferen en klanken aandoet en continu verandert. Dit wordt extra versterkt door de belichting die afhankelijk van de sfeer van kleur en intensiteit verandert. Heel mooi is om het samenspel tussen de twee pianisten te horen, die duidelijk in dialoog gaan maar toch altijd hun eigen stijl behouden – Jeroen iets steviger, hoekiger, en Sandra juist met een zachte aanslag.
Na het concert hoorde Bram een van de toeschouwers tegen de uitvoerders zeggen dat ze altijd tijdens het werk Canto Ostinato opzette, om “in de flow” te geraken; hieraan pleit hij ook schuldig, maar deze concertervaring laat duidelijk merken dat Canto Ostinato nog veel meer tot zijn recht komt wanneer je de tijd neemt om je op de muziek, dan wel op je gedachten alleen te concentreren.
Klassiek voor de Spotify-generatie
Is het riskant om drie gelijkaardige programma’s in hetzelfde concert aan te bieden? Ja, omdat je niet anders kan dan vergelijken.
Julien Marchal ★★★★☆
Het concert opende al meteen indrukwekkend met een improvisatie op drie muzieknoten die door het publiek werden aangereikt. Toegegeven, do, fa en sol vormen niet de meest uitdagende combinatie, maar Marchal verwerkte ze vakkundig tot een interessant stuk. Hij ging duidelijk op in de muziek en wist ook het publiek mee te slepen met zachte en subtiele aanslagen. Mooi en fragiel pianospel, maar het mocht iets meer zijn en variatie in de dynamiek had het geheel naar een nog hoger niveau kunnen tillen. De Fransman wist moeiteloos de sympathie van het publiek voor zich te winnen met af en toe een kwinkslag tussen de stukken door. Ondanks de repetitieve aard van de muziek slaagde Marchal er toch in te blijven boeien.
Emilie Levienaise-Farrouch ★☆☆☆☆
Levienaise-Farrouch betrad het podium zonder inleiding en begon gewoon te spelen. De eerste indruk was goed: waar Marchals stijl zich eerder beperkte tot meer voor de hand liggende harmonieën, durfde zij wel de iets minder conventionele toer op te gaan en iets meer dissonanten op te zoeken. Spijtig genoeg werd haar eerste stuk tweemaal onderbroken door een blad dat van haar pupiter viel. Daarop besloot ze zichzelf dan toch nog even voor te stellen aan het publiek. Wat volgde was jammer genoeg minder goed dan de aanvang van haar set. Hoewel het begin nog inventief klonk, verviel ze later in eerder onhandige harmonieën. Levienaise was duidelijk niet in haar element op het podium en haar spel deed eerder technisch en eentonig aan. De te luide versterking van de vleugel maakte de luisterervaring onaangenaam. Sommige nummers werden gebracht op een elektronisch naversterkte piano, maar verder dan een richtingsloze aaneenschakeling van akkoorden kwam ze hier niet.
Joep Beving ★★★☆☆
Beving was, afgaande op de publiciteit voor het concert, de hoofdact van de avond, maar een hoogtepunt zou het niet worden. Zijn muzikale introductie stond er duidelijk: sereen, maar meeslepend. Zijn pianotechniek was een verademing na het toch wel tegenvallende tweede deel van het concert, en hij wist opnieuw spanning in de muziek te brengen met subtiele veranderingen in de dynamiek. Zijn muziek deed denken aan een combinatie van Satie en Agnes Obel. Beving stond het publiek tussen de stukken met het nodige zelfvertrouwen te woord, al bleef hij soms iets te lang praten. Zo viel ook zijn uiteenzetting over de stemming van zijn piano op 432 hertz in plaats van de gebruikelijke 440 in het water door een tamelijk slecht afgestemd instrument. Hij had duidelijk de smaak te pakken en speelde een onverwacht (of onverhoopt) lange set. Een avondvullend programma (lees: 3,5u) van minimale pianomuziek bleek achteraf iets te veel van het goede.